ปลูกฝังคุณธรรมตั้งแต่เด็ก ช่วยเติบโตอย่างสมบูรณ์

          นพ.กัมปนาท ตันสิถบุตรกุล จิตแพทย์โรงพยาบาลมนารมย์ บอกว่า สาเหตุที่ทำให้ลูกมีปัญหาด้านพฤติกรรม และสุขภาพจิตส่วนใหญ่เกิดจากการเลี้ยงดูเป็นหลัก นอกนั้นอาจมาจากความเจ็บป่วยของตัวเด็กเองที่ส่งผลตามมาทางด้านพฤติกรรม แต่ไม่ว่าสาเหตุมาจากที่ใดก็ตาม ก็ต้องย้อนกลับมาดูที่ครอบครัวด้วยว่ามีวิธีเลี้ยงลูกอย่างไร ครอบครัวมีลักษณะอยู่บนปากเหวหรือไม่

          สำหรับลักษณะของครอบครัวที่มีความเสี่ยง สังเกตได้จาก

          1. พ่อแม่ที่มีปัญหาทางด้านบุคลิกภาพ เพราะจะสะท้อนวิธีคิดที่ไม่เหมาะสมไปตามปัญหาบุคลิกภาพของพ่อแม่เหล่านั้นเช่น ชอบใช้ความรุนแรงในการแก้ปัญหา ไม่มีทักษะในการสื่อสารหรือแก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล

          2. พ่อแม่มีปัญหาสุขภาพจิต เช่น ป่วยเป็นโรคทางจิตเวช (ไม่ว่าจะได้รับการรักษาหรือไม่ก็ตาม) เมื่อมีลูกย่อมมีความเสี่ยงที่จะถ่ายทอดความเจ็บป่วยมาทางพันธุกรรมได้เช่นเดียวกัน

          3. พ่อแม่มีความขัดแย้งกันหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเลี้ยงดูลูก เช่น พ่อคิดอย่าง แม่คิดอย่าง บางครั้งญาติแต่ละฝ่ายก็คิดอีกอย่างหนึ่ง เด็กเกิดความสับสนไม่รู้ว่าจะเชื่อใครดี ในที่สุดก็ตามเพื่อนเพราะคิดว่าเข้าใจตนดีที่สุด

          4. พ่อแม่มีปัญหาเรื่องการสื่อสาร แม้ไม่ใช่สาเหตุหลักแต่ก็พบว่าเป็นสาเหตุที่เจอได้บ่อยที่ทำให้ลูกสับสนในการดำเนินชีวิต เช่น การไม่สื่อสารแบบตรงไปตรงมา จนลูกสับสนว่าโลกแห่งความเป็นจริงคืออะไร การคิดแบบเป็นเหตุเป็นผลเป็นอย่างไร

          5. ครอบครัวที่ขาดความยืดหยุ่นในการแก้ปัญหา บางเรื่องก็มีความตึงเกินไป บางเรื่องก็หย่อนจนเกินไป โดยอ้างเหตุผลความชอบของตนเอง แต่ไม่ได้อ้างอิงตามสถานการณ์ภายนอกหรือมาตรฐานของสังคมที่ควรจะเป็น

          ตัวอย่างลักษณะของลูกที่จะนำไปสู่ความล้มเหลวในอนาคต คือ

          ลูกที่เติบโตท่ามกลางความเอาอกเอาใจของครอบครัวและญาติพี่น้อง ประเภทเอาอกเอาใจให้ทุกอย่าง หรือคอยช่วยเหลือจนลูกไม่เคยช่วยเหลือตนเองหรือพบกับความผิดหวังหรือความยากลำบากเลย จนลูกกลายเป็นเด็กหลงตัวเองและแทบไม่รู้จักคุณค่าที่แท้จริงของชีวิต เด็กเหล่านี้จะเติบโตขึ้นมาเป็นเด็กที่เอาแต่ใจตนเอง ขาดการควบคุมตนเองที่ดีพอ มีปัญหาที่รุนแรง เช่น ก้าวร้าวใส่ผู้อื่นหรืออาจก้าวร้าวใส่ตนเอง (เช่น การทำร้ายตนเอง) ก็ได้ติดสารเสพติดหรือติดอะไรทั้งหลายที่พึงจะติดได้ (เช่น ติดเกม ติดอินเทอร์เน็ต ติดการพนัน)

          ลูกที่เติบโตท่ามกลางพ่อแม่ที่ขาดวินัย คือไม่สามารถเป็นแบบอย่างของการมีวินัยให้ลูกเห็นได้ รวมทั้งไม่สามารถควบคุมลูกให้อยู่ตามกฎเกณฑ์ที่ควรเป็น เพราะรู้สึกว่าการควบคุมให้ลูกมีวินัยนั้นเป็นการทำร้ายจิตใจลูก เด็กก็เติบโตขึ้นมาท่ามกลางชีวิตที่ไม่มีกฎระเบียบ ไม่มีเป้าหมายชีวิตที่แน่นอน ขาดความอดทนต่ออุปสรรคต่างๆ ที่เข้ามาในชีวิต

          ลูกที่เติบโตท่ามกลางการขาดความรักอย่างแท้จริง มิใช่การตามใจแล้วบอกว่ารักหรือเลี้ยงลูกด้วยการให้เงินปรนเปรอความสุขเพื่อทดแทนเวลาที่พ่อแม่ไม่สามารถให้ได้ มักนำไปสู่ปัญหาบุคลิกภาพแบบขาดความรัก พึ่งพิงผู้อื่น และอิจฉาผู้อื่นอยู่ตลอดเวลา มักลงเอยด้วยอารมณ์ซึมเศร้าและบางรายก็ฆ่าตัวตาย

          ลูกที่เติบโตท่ามกลางการขาดคุณธรรม จริยธรรม ข้อนี้ถือว่าเป็นเรื่องใหญ่มาก พบว่าเด็กที่เกิดมาท่ามกลางครอบครัวหรือคนใดคนหนึ่งในครอบครัวที่ขาดคุณธรรมจริยธรรมจะเลียนแบบพฤติกรรมนั้นๆ จนกลายเป็น "สันดานโจร" ติดตัวในที่สุด

          ทั้งนี้จิตแพทย์แนะ 5 ข้อคิดสำหรับพ่อแม่ในการเลี้ยงลูก คือ

          1. จัดการกับปัญหาสุขภาพจิตของพ่อแม่ให้ได้ก่อนแล้วค่อยมาจัดการลูก

          2. ตระหนักว่าการลงทุนเลี้ยงลูกด้วย "ใจ" มีความสำคัญกว่าการ "ให้เงิน" อย่างแน่นอน

          3. ระเบียบวินัยเป็นเรื่องสำคัญมากในทุกครอบครัว ซึ่งหมายความว่าลูกคุณจะเติบโตขึ้นมาเป็นเด็กที่มีความสมบูรณ์พร้อมทั้งกายและใจ

          4. เด็กที่มีความอดทนร่วมด้วยคุณธรรม จริยธรรมสำคัญที่สุดที่ทุกครอบครัวต้องมีและเป็นแบบอย่างให้กับลูกหลานต่อไป

          5. หากแก้ปัญหาเองไม่ตก ขอให้มาปรึกษากับบุคลากรทางด้านสุขภาพจิต ไม่ควรคิดเองเออเองหรือหลงเชื่อคนที่ไม่มีประสบการณ์ที่ถูกต้องและเหมาะสม

ที่มา: หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ

• สกว.
• สกศ.
• สคส.
• สนง.นวัตกรรมแห่งชาติ
• รศ.สุเทพ พงศ์ศรีวัฒน์
• GoToKnow
• OK_Nation
• SISLT
• ThaiGoodView
• สถาบันพัฒนาครู คณาจารย์ และบุคลากรทางการศึกษา

TDC : Thai Digital Collection สืบค้นงานวิจัย ฉบับเต็ม

เรียนพิเศษโคราช

พัฒนาระบบโดย
ธีรวัฒน์ ภู่เจริญ